Gebeliğin son ayında bebeğin iyilik halinin değerlendirilmesi gebelik takibinin önde gelen amacıdır. Bu nedenle bebeğin iyilik halinin değerlendirilmesi için bazı testler uygulanır. Son ayda ve gün aşımı dışında bu testlere bebek için bazı risklerin bulunduğu, rahim içi gelişme geriliği, annede preeklampsi bulunması, suların erkengelmesi gibi durumlarda da başvurulur.

Birbiriyle yakın ilişkileri bulunan bu testler NST (Non Stres Test), CST (Kontraksiyon Stres Testi) ve Fetal Biofizik Profil değerlendirmesidir.

NST(Non Stres Test)

NST bebeğin iyilik halinin değerlendirilmesinde en sık uygulanan testtir. Rahim kasılmalarının olmadığı bir dönemde yapıldığı için üzerinde herhangi bir stres olmayan bebeğin durumu değerlendirilir. Nonstres test olarak adlandırılması bu yüzdendir. Annenin dinlenmiş ve tok olduğu bir dönemde yapılması idealdir.
Anne adayı yatar ya da yarı oturur durumdayken ‘Kardiotokograf’ adı verilen bir cihaza bağlı iki prob (yaklaşık 5-6 cm çapında yuvarlak plaka tarzında yapılar) karnına bir kemerle bağlanır. Bu problardan biri bebeğin kalp atışlarını algılar. Diğeri de rahim kasılmalarını ve bunların şiddetini algılar. Bazı durumlarda; anne adayına bir buton verilir ve bebek hareketlerini her hissedişinde butona basması istenir.
Böylece;
-Bebek kalp atım hızını,
-Rahim kasılmaları olup olmadığını ve varsa şiddetini,
-Bebek hareketlerinin sıklığını ve bebek hareketleri ile kalp atım hızındaki değişiklikleri,
saptamak mümkün olur. Bütün veriler özel bir kağıt üzerine kaydedilir.

Anne karnında bebeklerin kalp atış hızı normalde dakikada 120-160 arasında sürekli bir değişkenlik içindedir. Aynı zamanda bebeğin her hareketi kalp atış hızında belirgin bir artışa neden olur. ‘Akselerasyon’ adı verilen bu artışların ne kadar sürdüğü ve kalp atış hızının ne kadar arttığı değerlendirmede önemlidir.
Kayıtta bebeğin kalp atışlarının normal sınırlar içinde olması , değişkenliğin normal olması, bebek hareketleri ile istenen özelliklere sahip akselerasyonların bulunması durumunda NST ’reaktif’ olarak nitelendirilir. Reaktif bir NST bebeğin plasentadan yeterli besin ve oksijen aldığını, merkezi sinir sisteminin iyi çalıştığını gösterir.NST reaktifse bebek için sonraki bir hafta için herhangi bir risk bulunmadığı söylenebilir Ancak doğaldır ki NST nin plasentanın erken ayrılması, göbek kordonu problemleri gibi ani olarak ortaya çıkabilen sorunlar için önceden belirleyici olması mümkün değildir.
İstenen kriterleri karşılamayan NST ler 'nonreaktif' olarak nitelendirilir. Non reaktif NST nin yanılma payı hayli yüksektir. Yani bebeğin durum iyi bile olsa NST bazen non reaktif olabilir. NST nonreaktif ise bir süre sonra tekrarlanması ya da 'akustik stimülasyon' adı verilen bir uyarı sonrası NST ye devam edilmesi önerilir.Tekrarlanan NST lerin hepsi non reaktifse duruma göre CST , fetal biofizik profil veya doppler ultrasonografi ile bebeğin durumunun değerlendirilmesi gerekir.

CST (Kontraksiyon Stres Test)
Rahim kasılmaları bebeğe giden kan akımını belirgin şekilde azaltır. Bu doğum eylemi sırasında bebek üzerindeki en önemli stres unsurudur. Kontraksiyon stres testte bu strese bebeğin vereceği yanıt değerlendirilir. Anne adayına içine rahim kasılmalarını tetikleyen ilaçlar bulunan bir serum takılarak kasılmalar başlatılmaya çalışılır. Düzenli rahim kasılmaları varken kalp atışlarının gösterdiği değişiklikler değerlendirilir.
Kalp atış hızında belli kriterlere uyan düşüşler varsa (Geç deselerasyon) CST ‘pozitif’ olarak nitelendirilir ve bebeğin doğurtulması gerektiğini gösterir. Acil sezeryan operasyonuna alınır.

Fetal Biofizik Profil Skorlaması
NST nin non reaktif ya da şüpheli olduğu durumlarda NST nin ardından ultrasonografi kullanılarak yapılan bir değerlendirmedir.Ultrasonografide 30 dakika boyunca bebeğin vücut ve solunum hareketleri, boyun,kol,el ve bacakların vücuda göre duruşu ,amniotik sıvı miktarı ,plasentanın durumu değerlendirilerek bir skorlama yapılır.Bu skorlama sisteminde 1-10 arası puanlama yapılır.Biofizik profil skoru 8 in üzerindeyse bebeğin durumu iyi demektir.2 ve altı skorlarda gebelik haftası ne olursa olsun bebek doğurtulur.2-8 arasındaki puanlarda test bir kez daha tekrarlanır ve gebelik haftası dikkate alınarak karar verilir. Ancak skor ne olursa olsun amniotik sıvı miktarı kabul edilebilir sınırın altındaysa diğer ölçütlere bakılmadan doğum kararı verilir. Doğum kısa sürede normal yolla yapılamayacak durumda ise sezeryanla doğuma başvurulur.