Bakteriyal Deri Hastalıkları ve Mantar Enfeksiyonları

Deri enfeksiyonu nedir?

Deri enfeksiyonu bakteri, mantar, virüs veya parazitler tarafından oluşturulan deri ve deri altı dokusunda görülen hastalıklardır.

En sık deri enfeksiyonuna sebep olan mikroorganizmalar hangileridir?

Deri enfeksiyonuna neden olan en yaygın bakteriler ciltte bulunan, uygun ortam şartlarında çoğalarak bu enfeksiyonlara sebep olan Staphylococcus Aureus ve Beta hemolitik streptokoklardır. Herpes simpleks (uçuk-zona) virüsü en yaygın viral deri enfeksiyonudur. Dermatofitik mantarlar içinde en çok Trichophyton rubrum deri ve tırnak mantarı etkenidir. Sarcoptes scabiei ise ektoparazit olan ve ülkemizde sık görülen uyuz etkenidir.

Deri enfeksiyonuna neden olan risk faktörleri nelerdir?

• Kesik, sıyrık gibi deri bütünlüğünün bozulduğu travmalar
• Böcek ısırıkları
• Açık yaralar, yanıklar
• Egzama ve mantar gibi deri hastalıkları
• İleri yaş
• Diyabet, kan hastalıkları gibi bağışıklığı düşüren durumlar
• Kortizon gibi bağışıklığı baskılayıcı ilaçların kullanımı
• Aşırı kilo (obezite)
• Aşırı terleme

Deri enfeksiyonunun bulguları nelerdir?

• Kızarıklık
• Ağrı veya hassasiyet
• Sıcaklık artışı
• Şişlik (ödem)
• Cerahat birikimi
• Su toplamaları
• Cilt soyulmaları

Deri enfeksiyonlarına nasıl tanı konulur?

Klinik muayene, enfeksiyon alanından örnek alınıp mikroskopta incelenmesi veya kültür yapılması ile tanı konulur.

Sık görülen deri enfeksiyonları nelerdir?

Bakteri enfeksiyonları:

• Kıl kökü iltihabı (Folikülit):Kıl köklerinin iltihabi durumudur. Kıl kökü iltihabı el, ayak tabanı ve dudaklar hariç kıl, tüy ve saç bulunan her yerde görülür.
• Çıban ( Fronkül ): Kıl kökü iltihabının daha derin yerleşimli ve abseleşme egiliminde olan formudur.
• Impetigo: İmpetigo özellikle bebek ve çocuklarda sık görülen bakterilerin yaptığı bir deri enfeksiyonudur. Hastalık oldukça bulaşıcıdır. İmpetigo yüz, eller, bacaklar ve bez bölgesinde bal renginde sulu ve kabuklu yaralara neden olur.
• Paronişi (Dolama): Tırnak kıvrımları ve çevresinin kızarık, şişlik ve abseleşme haline verilen isimdir. Tırnak bozklukları ve tırnak yeme sonrası oluşur.
• Erizipel: Halk arasında “Yılancık“ hastalığı olarak da bilinen erizipel; deride ağrı, kızarıklık, şişlik ve ısı artışı ile ortaya çıkar. En çok bacaklarda görülen bir deri enfeksiyonudur. Tedavide gecikme sistemik enfeksiyon bulgularının artışına sebep olur.
• Selülit: Sık rastlanılan deride şişlik, kızarıklık, ağrı ve ısı artışı ile seyreden erizipelden daha derin dokulara yayılan, bakterilerin neden olduğu ciddi bir deri hastalığıdır.

Mantar enfeksiyonları:

Mantar enfeksiyonları her zaman ayak ve bacak sağlığını tehlikeye sokan ve ülkemizde ne yazık ki fazla önemsenmeyen, fakat uzuv kaybına varacak enfeksiyonların giriş kapısıdır. Ayak ve tırnak mantarları kliniklerimize başvuran“Sellülit, Erizipel, Diyabetik Ayak Enfeksiyonları” diye adlandırdığımız tabloların neredeyse hemen hepsinde rastlanmaktadır. Mantar enfeksiyonlarının üzerine hasarlı deri üstünden kaşıma, çizilme, çarpma gibi etkenlerle bakteriyel enfeksiyonlar eklenir ve klinik ilerlemeye başlar. Özellikle dolaşım sistemi açısından riskli hasta gruplarında; varisli, lenf ödemli, damar tıkanıklığı, şeker hastalığı olan kişilerde mantar enfeksiyonları daha sık görülmektedir. Dolaşım problemleri mantar sorunlarını arttırmakta, mantar sorunları dolaşım problemlerini daha kötü hale getirmekte ve iyileşmesi zor yara ve uzuv kayıplarına sebep olmaktadır. Bu kısır döngü erken tedavi ve bilinçlenme ile kırılmalıdır.

Ayak Mantarı Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

En sık görülen şekli, halk arasında ''Mayasıl'' adı verilen ayak parmak arası yerleşimidir. Bu tip bazen kuru soyulmalar, bazen kabarcıklı, bazen de yaş, beyaz, peynirimsi, kaşıntılı bir manzarada görülebilir. Ayak tabanında ise genellikle kuru soyulmalar ve bazen kalınlaşmalarla görülebilir. Ayak tırnaklarına yerleştiğinde, tırnaklarda kalınlaşma, kabalaşma, renk değişikliği görülür.

Ayak mantarı oluşumunu kolaylaştıran etkenler nelerdir?

Yaz aylarında sıcak havanın da etkisiyle mikroorganizmaların üreme hızında artış görülür. Bu durum bakteri ve mantar enfeksiyonlarını kolaylaştırıcı bir etkendir Ayak terlemesi, abdest, banyo/yüzme sonrasında iyi kurulamama, sıkı çorap ve ayakkabılar, uzun süre kapalı ayakkabı giyme, ortak havuz terlikleri ve çıplak ayakla havuz kenarlarına temas ayak mantarı gelişimi kolaylaşır.

Ayak mantarı bulaşıcı mıdır?

Mantar enfeksiyonları bulaşıcıdır; vücudun bir bölgesinden diğer bir bölgesine, eşyalardan veya insandan insana, hayvanlardan insanlara bulaşabilir. Bulaşma doğrudan temas yoluyla olabileceği gibi terlik, çorap, ayakkabı, havlu gibi ortak kullanılan eşyalardan veya banyo, küvet, plaj, hamam soyunma odaları, spor salonları gibi halka açık ortak kullanım alanlarından bulaşabilirler. Ayak tırnaklara bulaşma ise daha çok tırnak makası, törpü gibi tırnakta zedelenme de yapabilen ortak eşyalar aracılığıyla olur.

Ayak mantarının tedavisi nasıldır?

Ayak derisi için en az bir ay, ayak tırnakları için en az dört ay düzenli tedavi gerekir. Hastalık şiddetine göre topikal krem veya ağızdan alınan tabletlerle tedavi uygulanır. Tedavi yanında korunma önlemlerine uyulması hem tedavi başarısını hem bulaş ve tekrarlamaları olumlu yönde etkileyecektir 

Ayak mantarından korunma yolları nelerdir?

Bazı basit kurallara uyarak ayak mantarından korunabilirsiniz.

• Ayaklarınızı her gün yıkayın ve özellikle parmak aralarını iyice kurulayın,
• Özellikle sıcak aylarda sıkı ayakkabı ve çoraplardan kaçının, delikli, sandalet türü hava alan ayakkabıları kullanın,
• Teri emen pamuklu çoraplar giyin, günlük olarak veya nemliyse daha sık değiştirin,
• Tırnak makası, terlik, çorap, ayak havlularınızı kimseyle paylaşmayın,
• Eskimiş ayakkabılarınızı, sıklıkla çok sayıda enfeksiyöz mikroorganizma barındırdığı için kullanmamalı ya da dezenfektanlar veya antifungal pudralar ile işlemden geçirdikten sonra kullanmalısınız.